Boşanmada mal paylaşımı nasıl yapılır sorusu en çok merak edilen sorulardandır. Halk arasında mal paylaşım davası olarak bilinen “eşler arasındaki mal rejiminin boşanmada tasfiyesi” Türk Medeni Kanun’un 202 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. TMK 202. Maddeye göre yasal mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma rejimi” seçilmiştir. Halk arasında “evlilik sözleşmesi” olarak bilinen, eşler arasında yapılacak bir sözleşmeyle farklı bir mal rejimini seçme yetkisi ise, TMK 203. Maddede taraflara verilmiştir.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Boşanmada mal paylaşımının nasıl yapılacağı, hangi mal rejiminin uygulandığı sonucuna göre önem arz eder. Edinilmiş mallara katılma rejimi, TMK 218-241 maddeleri arasında düzenlenmiş olup, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. Mal rejimi tasfiyesi yapılırken, eşler ilk olarak kişisel mallarını alırlar çünkü kişisel mallar, mal paylaşımına dahil edilmezler. Nelerin kişisel mal olduğu kanunda sayılmıştır.
Buna göre bir eşin kişisel malları şunlardır:
– Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
– Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
– Manevî tazminat alacakları,
– Kişisel mallar yerine geçen değerler.
Kanunda düzenlenmiş kişisel mallar dışında da eşler aralarında yapacakları bir sözleşmeyle bazı malların kişisel mal olarak kabul edileceğini belirleyebilirler. Buna göre, eşler, mal rejimi sözleşmesiyle, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan edinilmiş mallara dahil olması gereken malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını kabul edebilecekleri gibi, mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil olmayacağını da kararlaştırabilirler.
Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir.
Eşler kişisel mallarını aldıktan sonra, geri kalan edinilmiş mallar, eşler arasında kural olarak yarı yarıya paylaştırılır.
Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:
– Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
– Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
– Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
– Kişisel mallarının gelirleri,
– Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Her eş, yasal sınırlar içerisinde kişisel malları ile edinilmiş mallarını yönetme, bunlardan yararlanma ve bunlar üzerinde tasarrufta bulunma hakkına sahiptir. Aksine anlaşma olmadıkça, eşlerden biri diğerinin rızası olmadan paylı mülkiyet konusu maldaki payı üzerinde tasarrufta bulunamaz.
Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.
Tasfiye sırasında, paylı mülkiyete konu bir mal varsa, eşlerden biri kanunda öngörülen diğer olanaklardan yararlanabileceği gibi, daha üstün bir yararı olduğunu ispat etmek ve diğerinin payını ödemek suretiyle o malın bölünmeden kendisine verilmesini isteyebilir. Eşler karşılıklı borçları ile ilgili düzenleme yapabilirler.
Değer Artış Payı
Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır.
Böyle bir malın daha önce elden çıkarılmış olması hâlinde hâkim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler. Eşler, yazılı bir anlaşmayla değer artışından pay almaktan vazgeçebilecekleri gibi, pay oranını da değiştirebilirler.
Kişisel Mallar ile Edinilmiş Mallar Arasında Denkleştirme
Bazı durumlarda eşlerin kişisel malları ile edinilmiş malları arasında denkleştime yapılması gerekebilir. Böyle durumlarda, bir eşin kişisel mallara ilişkin borçları edinilmiş mallardan veya edinilmiş mallara ilişkin borçları kişisel mallarından ödenmiş ise, tasfiye sırasında denkleştirme istenebilir. Her borç, ilişkin bulunduğu mal kesimini yükümlülük altına sokar. Hangi kesime ait olduğu anlaşılamayan borç, edinilmiş mallara ilişkin sayılır. Bir mal kesiminden diğer kesimdeki malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına katkıda bulunulmuşsa, değer artması veya azalması durumunda denkleştirme, katkı oranına ve malın tasfiye zamanındaki değerine veya mal daha önce elden çıkarılmışsa hakkaniyete göre yapılır.
Artık Değer
Artık değer, eklenmeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. Değer eksilmesi göz önüne alınmaz.
Artık Değere Katılma Alacağı
Her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. Alacaklar takas edilir. Zina veya hayata kast nedeniyle boşanma hâlinde hâkim, kusurlu eşin artık değerdeki pay oranının hakkaniyete uygun olarak azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilir.
Zina nedeniyle boşanma için sitemizdeki Aldatma (Zina) Nedeniyle Boşanma makalesine göz atabilirsiniz.https://avukatnazilli.com/aldatma-zina-nedeniyle-bosanma/
Boşanmada Mal Paylaşımı Ne Kadar Süre İçinde Yapılmalıdır?
Boşanma davasının açıldığı tarihte mal rejimi sona ermiş sayılır ancak mal rejimi davasının görülebilmesi için, boşanma kararının kesinleşmesi gerekmektedir. Ancak mal paylaşımı davasında uzman avukat, mal kaçırılmasını önlemek için boşanma davasıyla aynı zamanda mal paylaşımı davasını açıp, mallar üzerine tedbir konulmasını önerecektir. Mal paylaşımı davası, boşanma davası ile birlikte açılamaz ayrı bir dava olarak açılması gerekmektedir. Boşanma davası kararı kesinleştikten sonra, mal rejimi davası açılabilmesi için 10 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Ancak boşanma davası sürerken mal kaçırılmasını engellemek için, mutlaka mal paylaşımı davasında uzman avukat yardımından yararlanılmalıdır.
Mal Paylaşımı Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Boşanma davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise Türk Medeni Kanunu’nun 214. Maddesinde belirlenmiştir. Buna göre;
1. Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi,
2. Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme,
3. Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
Mal Paylaşımı Hangi Tarihten İtibaren Geçerli Olur?
Eşler arasındaki mal rejimi evlenme tarihi itibariyle başlayıp boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona erer. Taraflar arasında sözleşmeyle başka mal rejimi seçilmediği taktirde evlilik tarihinden 4721 Sayılı TMK’nun yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı (743 Sayılı TMK 170.m),bu tarihten mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olacaktır. Dolayısıyla 01.01.2002 tarihinden önce edinilen mallar için de alacak hakkı ileri sürülebilir. Bu alacağı katkı payı alacağı denir. Mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilen mallara katkı yaptığını iddia eden eş, bu mallar için de alacak hakkı isteyebilir. Bu durumda ilk önce katkının şeklinin tespit edilmesi gerekmektedir.Zira katkı payı alacağında katkı; *toplu ödeme *düzenli gelirle ödeme *karma ödeme olmak üzere 3 farklı şekilde gerçekleşebilmektedir.
Miras Yolu ile Kalan Mal Paylaşılır mı?
Eşlerden birinin evlenmeden önce veya sonra miras yolu ile edindiği tüm kazanımlar, kişisel mal niteliğindedir, mal paylaşımı davası sırasında paylaşılmaz.
Boşanma Davası Açılmadan Önce Satılan Mallar Geri Alınabilir mi?
Boşanma davası açılmadan önce satılan malların değeri hesaplanarak paylaşım davasına dahil edilir. Tasfiye sırasında, borçlu eşin malvarlığı veya terekesi, katılma alacağını karşılamadığı takdirde, alacaklı eş veya mirasçıları, edinilmiş mallarda hesaba katılması gereken karşılıksız kazandırmaları bunlardan yararlanan üçüncü kişilerden eksik kalan miktarla sınırlı olarak isteyebilir. Dava hakkı, alacaklı eş veya mirasçılarının haklarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde mal rejiminin sona ermesinin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Boşanmada Mal Paylaşımına Yazlık Ev Dahil mi?
Yazlık ev, taraflar evlendikten sonra alınmışsa edinilmiş mallar kategorisinde olur ve paylaşılır. Eşlerden her hangi birine miras yoluyla kaldıysa, kişisel mal niteliğinde olduğu için paylaşıma dahil edilmez.
Evlilik İçinde Edinilen Malları Paylaşım Dışında Tutmak Mümkün mü?
Taraflar evlendiğinde, yasal olarak edinilmiş mallara katılma rejimi kendiliğinden seçilmiş olur. Ancak taraflar evlenme sırasında ya da sonrasında “mal ayrılığı rejimini” seçerek, evlilik birliği içerisinde edindikleri malları paylaşım dışında tutabilirler.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası ile Mal Kaçırma Engellenebilir mi?
Boşanma davasında, eşlerden birininn malları kaçırmasını engellemenin en güvenli yolu ihtiyati tedbir kararı alınmasıdır. Bunun dışında, aile konutu olarak kullanılan gayrimenkul için taraflardan biri ilgili tapu sicil müdürlüğüne başvurarak “aile konutu şerhi” konulmasını isteyebilir.
